
Artur Klimkiewicz
- ul. Pileckiego 17/2, 20-091 Lublin
- arturklimkiewicz@gmail.com
- 503 138 356 | 518 445 012
Strona główna > Blog > Odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie i skazanie w sądzie karnym oraz cywilnym
W Polsce od lat przybywa spraw o niesłuszne aresztowanie i skazanie. Nie wszystkie ofiary błędów systemowych wiedzą, że mogą żądać odszkodowania i zadośćuczynienia nie tylko przed sądem karnym, ale również cywilnym.
Niesłuszne zatrzymanie, aresztowanie (osadzenie w areszcie śledczym) oraz skazanie na więzienie rozpatrywane jest przez kodeks postępowania karnego. Według polskich przepisów art. 552 kodeksu postępowania karnego odszkodowanie obejmuje poniesioną szkodę, a zadośćuczynienie krzywdę. Oczywiście warunkiem przyznania świadczeń jest założenie, że aresztowanie lub skazanie były niesłuszne, jak w przypadku znanej sprawy Tomasza Komendy. Wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia zależy między innymi od długości kary, skutków fizycznych i emocjonalnych. Aby otrzymać należne świadczenia po wyroku uniewinniającym, należy założyć wniosek do właściwego sądu karego lub powództwo cywilne.
Poszkodowanemu (czyli osobie osadzonej lub jej rodzinie – Komu i w jakich okolicznościach należy się odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne aresztowanie lub skazanie?) w związku z postawieniem w stan oskarżenia i zastosowaniem środków ograniczających wolność (areszt, więzienie) przysługuje odszkodowanie i zadośćuczynienie od Skarbu Państwa. Na postawie przepisów kodeksu postępowania karnego sprawa jest składana we właściwym sądzie okręgowym – miejsca wydania orzeczenia, odbywania kary czy aresztu. Przepisy k.p.k. to regulacja szczególna i ma pierwszeństwo w stosowaniu pozwu o odszkodowanie i zadośćuczynienie, co wyłącza zastosowanie reguł odpowiedzialności Skarbu Państwa za wyrządzone szkody określone w kodeksie cywilnym w art. 417. Jednak nie zmienia to faktu, że poszkodowany może skorzystać z obu ścieżek postępowania sądowego.
Uczynił tak biznesmen prowadzący firmy międzynarodowe. Zatrzymany i aresztowany na kilka tygodni nie mógł prowadzić firm, co skutkowało znacznymi konsekwencjami. Biznesmen zażądał od Skarbu Państwa w sądzie karnym 638 tys. zł odszkodowania i 750 tys. zł zadośćuczynienia. Podobne żądania przedstawił w sądzie cywilnym, używając niemal innych argumentów, a i wysokość odszkodowania wzrosła o 147 tys. zł.
Sąd okręgowy odrzucił roszczenie z tytułu powództwa cywilnego, ponieważ w tej samej sprawie toczyło się postępowanie karne na wniosek poszkodowanego. Sąd nie przyjął tłumaczenia, że oba powództwa różniły powody ich złożenia. Sprawa karna rozpatrywała zastosowanie kilkutygodniowego niesłusznego aresztu, natomiast cywilna prowadzenia postępowania karnego aż 11 lat. Sąd apelacyjny utrzymał postanowienie sądu okręgowego, dlatego sprawa trafiła do sądu najwyższego.
Odwołanie biznesmena do sądu najwyższego przyniosło pozytywny skutek, gdyż sąd przyznał mu częściowo rację. Sąd cywilny w razie wniesienia roszczeń przynależnych do postępowania karnego, nie może odrzucić wniosku, jak w przypadku biznesmena, a jedynie przekazać do sądu właściwego – karnego. W przypadku podobieństw obu spraw ze względu na podmiotowość i przedmiotowość, zachodzi zawisłość sprawy o to samo roszczenie w powództwie cywilnym. W przypadku biznesmena nie zaistniała ta sama podmiotowość, ponieważ roszczenia nastąpiły z innego tytułu i dotyczyły różnych kwot odszkodowania, dlatego SN nakazał rozpatrzenie wniosku przez sąd cywilny.
Jak można zauważyć, warto ubiegać się o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznane krzywdy na różnych płaszczyznach. Opisany przykład oraz kilka innych (Wysokie odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje komunistyczne i więzienie w PRL, Odszkodowanie za złe warunki w więzieniu) jednoznacznie pokazują, że ich wysokość nie zależy tylko od skutków i doznanych krzywd, ale także ich różnych przyczyn.
Państwowa kompensata dla ofiary przestępstwa – kiedy i w jakiej kwocie przysługuje?
czytaj więcej >
Jak skutecznie udowodnić szkodę osobową – najczęstsze błędy tzw. „kancelarii odszkodowawczych” i prawników nie specjalizujących się w odszkodowaniach
czytaj więcej >
Postępowania odrębne – rodzaje postępowań
czytaj więcej >
Odszkodowanie za wypadek na stoku narciarskim
czytaj więcej >
Kiedy pojawia się odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela?
czytaj więcej >
Zderzenie czołowe – jak uzyskać wysokie odszkodowanie?
czytaj więcej >
Odszkodowanie dla Komendy, czyli kalkulator ludzkiej krzywdy
czytaj więcej >
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zaparkowany na poboczu pojazd
czytaj więcej >
Czy za mózgowe porażenie dziecięce na skutek błędu medycznego należy się odszkodowanie?
czytaj więcej >
Komu i w jakich okolicznościach należy się odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne aresztowanie lub skazanie?
czytaj więcej >
Jak skutecznie udowodnić szkodę osobową – najczęstsze błędy tzw. „kancelarii odszkodowawczych” i ...
Odszkodowanie za wypadek w pracy. Kompendium wiedzy dla poszkodowanych
Postępowania odrębne w sprawach małżeńskich
Sprawa niesłusznie skazanego na 25 lat więzienia Tomasza Komendy – walka o prawną, a przede wszys...
Zderzenie czołowe – jak uzyskać wysokie odszkodowanie?
Odszkodowanie dla Komendy, czyli kalkulator ludzkiej krzywdy
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zaparkowany na poboczu pojazd
Czy za mózgowe porażenie dziecięce na skutek błędu medycznego należy się odszkodowanie?