Radca prawny – pełnomocnik osób poszkodowanych w wypadku

W codziennej pracy naszej kancelarii często spotykamy się z pytaniami: Kto może być pełnomocnikiem osób poszkodowanych w wypadkach drogowych i innych? Co oznacza pojęcie pełnomocnik? Kim jest taka osoba i jak może pomóc w sprawie o odszkodowanie, zadośćuczynienie i rentę? W niniejszym artykule postaramy się udzielić odpowiedzi na te i inne pytania, mając nadzieję, że rozwieją one wszelkie wątpliwości.

Kim jest pełnomocnik?

Pełnomocnik to osoba upoważniona do wykonywania określonych obowiązków w imieniu innej osoby bądź firmy. Zakres obowiązków pełnomocnika może określać m.in. zawarta pomiędzy stronami umowa.

Radca prawny – pełnomocnik osób poszkodowanych w wypadku

W sprawach o odszkodowanie, zadośćuczynienie i rentę najlepszym wyborem na pełnomocnika jest wybór radcy prawnego. Radca prawny jako pełnomocnik jest osobą umocowaną przez pokrzywdzonego, w formie jednostronnego oświadczenia woli, do dokonywania w jego imieniu (z bezpośrednim skutkiem dla osoby reprezentowanej) czynności prawnych określonych w pełnomocnictwie, mających najczęściej na celu uzyskanie, w sposób pośredni lub bezpośredni, odszkodowania, zadośćuczynienia i renty na rzecz osoby poszkodowanej. Na podstawie tego dokumentu pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania (zastępstwa) mocodawcy w zakresie określonym w pełnomocnictwie, w stosunkach prawnych z innymi osobami, którymi najczęściej są sprawcy szkody i zakłady ubezpieczeń. Pełnomocnictwo jest niezbędnym dokumentem, pozwalającym na reprezentację osoby poszkodowanej przez radcę prawnego w procesie likwidacji szkody oraz w procesie karnym i cywilnym. Ponadto radca również może wnieść tzw. kasację (czego nie może zrobić osoba nieuprawniona, może to zrobić wyłącznie adwokat lub radca prawny).

Zgodnie z art. 87. 1. KPK strona inna niż oskarżony może ustanowić pełnomocnika. Zatem pokrzywdzony może działać w postępowaniu karnym przez pełnomocnika. Ustawodawca określił w art. 88 Kodeku Postępowania Karnego, kto może być w postępowaniu karnym pełnomocnikiem. Otóż treść tego przepisu jest następująca: „Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny”.

Odpowiednie stosowanie przepisów art. 77, 78, 83, 84 i 86 § 2 KPK powoduje, iż:

1. a) poszkodowany uprawniony do ustanowienia pełnomocnika może korzystać z pomocy najwyżej trzech pełnomocników (art. 77);
2. b) uprawniona osoba może żądać wyznaczenia pełnomocnika z urzędu;
3. c) 83 KPK stanowi, że pełnomocnika może ustanowić osobiście sama osoba, mająca być reprezentowana, albo osoby uprawnione do wykonywania jego praw, gdyby zaś był on pozbawiony wolności – również inna osoba. Upoważnienie może być przy tym udzielone również ustnie do protokołu prowadzącego postępowanie karne. Pełnomocnictwo pisemne udzielane radcy prawnemu powinno być z kolei złożone przez pełnomocnika organowi procesowemu przy pierwszej czynności procesowej (art. 89 § 2 k.p.c. w zw. z art. 89 k.p.k.). Natomiast stosowanie art. 84 wskazuje, że czasowy zakres uprawnień i obowiązków pełnomocnika z wyboru i z urzędu jest taki sam jak obrońcy. Pokrzywdzony, jak i radca prawny może wypowiedzieć pełnomocnictwo, ale tylko w taki sposób, aby klient w celu ochrony swych interesów mógł skorzystać z pomocy prawnej innej osoby, w tym przy rozbieżnościach co do zasadności wystąpienia z zaskarżeniem orzeczenia (art. 28 ust. 8 i 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.). Kodeks Etyki Radcy Prawnego zastrzega też wyraźnie, iż radca prawny nie może udzielać w jakiejkolwiek formie pomocy prawnej, jeżeli złożył już w danej sprawie zeznanie jako świadek (art. 22 ust. 1 pkt f);
4. d) udział pełnomocnika w postępowaniu nie wyłącza osobistego działania w nim poszkodowanego (art. 86 § 2). Niemniej, pełnomocnik jest związany wewnętrznymi instrukcjami klienta, a mocodawca stający jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika (art. 93 k.p.c. w zw. z art. 89 k.p.k.).

W Kodeksie Cywilnym znajduje się podstawowa regulacja instytucji pełnomocnictwa – art. 98 k.c. i następne przepisy. Przepis ten nie jest definicją pełnomocnictwa, a jedynie wskazuje istotę tej instytucji, tj. możliwość dokonania czynności prawnej w imieniu mocodawcy przez pełnomocnika.

Ponadto należy pamiętać, że jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej, szczególnej formie.

Po co ustanawiać pełnomocnika?

Po pierwsze, radca prawny – jako profesjonalista – posiada stosowną wiedzę i doświadczenie oraz odpowiednie uprawnienia, które pozwolą na właściwe wykonywanie praw i obowiązków osób poszkodowanych w wypadkach.

Osoba poszkodowana, o ile oczywiście sama nie jest prawnikiem, zwykle nie zna przepisów, procedur, poglądów doktryny i orzecznictwa sądów powszechnych oraz nie ma doświadczenia w prowadzeniu spraw odszkodowawczych, co sprawia nie jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z uzyskaniem przysługujących jej świadczeń. Często też bywa tak, że sprawy o odszkodowanie, zadośćuczynienie czy rentę są stosunkowo wymagające psychicznie i dla osoby poszkodowanej mogą stanowić dodatkowe, wyjątkowo stresujące zadanie, jakie lepiej przekazać komuś, kto w postępowaniu zachowa zimną krew i nie da się ponieść emocjom.

Kolejnym przypadkiem w którym skorzystanie z pomocy pełnomocnika jest wskazane, może być wystąpienie dodatkowych okoliczności, takich jak np. przebywanie mocodawcy za granicą i trudności (finansowe, czasowe – np. wysoki koszt powrotu do kraju, konieczność uzyskania urlopu z pracy etc.) z ewentualnym powrotem do kraju oraz osobistym zajęciem się daną sprawą.

Przeczytaj także: Rodzaje pełnomocnictwa – poradnik do A do Z

Czy działanie za pośrednictwem pełnomocnika wiąże się z jakimś ryzykiem?

Pełnomocnikiem bezwzględnie powinna być osoba całkowicie godna zaufania, posiadająca odpowiednią wiedzę, kompetencje i doświadczenie, jak również praktykę bądź wymagane uprawnienia, które pozwolą jej godnie reprezentować cudze interesy.

Odpowiedź na to pytanie jest zatem następująca:

• nie ma powodu obawiać się działania za pośrednictwem pełnomocnika, jeżeli jest nim radca prawny, osoba pełniąca zawód zaufania publicznego, a ponadto posiadająca ubezpieczenie OC (Kancelaria Radcy Prawnego Artura Klimkiewicza posiada ubezpieczenie OC na kwotę 4 mln zł),
• dla własnego bezpieczeństwa lepiej nie ustanawiać pełnomocnikiem osoby nieposiadającej stosownej wiedzy, doświadczenia i uprawnień; należy też zachować ostrożność podczas zawierania umowy pełnomocnictwa – jakiekolwiek braki czy nieścisłości w umowie mogą pociągać za sobą liczne, niepożądane skutki.

Innymi słowy, zachowajmy wszelką ostrożność na etapie wyboru pełnomocnika i sporządzania pełnomocnictwa; dołóżmy starań, żeby dokumenty były przygotowane profesjonalnie i bez błędów.

Konkludując, szczególnie przestrzegamy przed udzielaniem pełnomocnictw osobom nie będącymi racami prawnymi, gdyż nie wiąże ich ani Kodeks Etyki Radców Prawnych, ani najczęściej nie posiadają oni ubezpieczenia OC, a – co najważniejsze – wiedzy i doświadczenia wynikającego z praktyki uzyskanej podczas odbywania aplikacji radcowskiej, szkoleń w sądach i innych organach władcy państwowej.