Odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć męża

Kancelaria Radcy Prawnego Artura Klimkiewicza ma spore osiągnięcia na polu wygrywanych kwot, sięgających kilkuset tysięcy złotych, dla żon i dzieci osób, które poniosły śmierć w wypadkach drogowych. W tym artykule wyjaśniamy, jak uzyskać odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć męża i co wpływa na ich wysokość.

Odszkodowanie a zadośćuczynienie

Celem uregulowania z art. 446 § 3 k.c. jest chociażby częściowe zrekompensowanie znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, będącego następstwem zdarzenia (wypadku), w którym śmierć poniósł najbliższy członek rodziny.

Zadośćuczynienie za śmierć męża ma na celu naprawienie jedynie szkodę niemajątkową – krzywdę (cierpienie, ból, poczucie straty związane ze śmiercią osoby bliskiej). Powoduje to trudności w ścisłym wyliczeniu rozmiaru tej szkody, stąd mowa o „stosownym”, a nie „należnym” odszkodowaniu i wymaga rozważenia wszystkich okoliczności konkretnej sprawy.

Odszkodowanie z tytułu śmierci męża ma szczególny charakter, polegający na dążeniu do naprawienia szkody majątkowej, która jest jednak ściśle powiązana z krzywdą niemajątkową, a ponadto obie postacie tych szkód wzajemnie negatywnie na siebie oddziałują, skutkując znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej.

Ocena pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci męża

Ocena pogorszenia tej sytuacji i stopnia jego rozległości w znaczeniu sfer życia, których dotknęło, powinna być prowadzona w oparciu o szczegółową analizę położenia, w jakim znajduje się osoba uprawniona, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, które mają wpływ na jej warunki (trudności) życiowe: wiek, stopień samodzielności życiowej, stosunki rodzinne i majątkowe, warunki wychowawcze oraz przeprowadzenie porównania z sytuacją, w jakiej znalazłby się uprawniony, gdyby śmierć osoby bliskiej nie nastąpiła.

Co wpływa na wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia?

Bywają sprawy, w których zadośćuczynienie za śmierć męża jest znacznie wyższe niż odszkodowanie za śmierć męża i odwrotnie.

Wspomniane „znaczne pogorszenie” zależne jest od rozmiarów ujemnych następstw o charakterze majątkowym. Sąd zatem powinien oprzeć swoje rozstrzygnięcie w zakresie odszkodowania nie tylko w aspekcie zarobków zmarłego, ale w polu widzenia sądu powinny być również inne przesłanki mające wpływ na wysokość odszkodowań przyznanych rodzinom zmarłego, tj.:

• możliwości zarobkowe zmarłego w przyszłości,
• możliwość pomocy z jego strony jeszcze co najmniej do skończenia nauki przez dzieci oraz do osiągnięcia wieku emerytalnego przez żonę.

Zadośćuczynienie za śmierć osoby najbliższej, w tym męża, zgodnie z k.c. przyznawane jest najbliższym zmarłego w razie doznanej szkody niemajątkowej jako odpowiedniej sumy, stanowiącej odpłatę za doznaną krzywdę. Przyznanie zadośćuczynienia nie wymaga zatem w zasadzie oceny rozmiaru szkody związanej z uszczerbkiem na zdrowiu, kosztami wynikłymi z uszkodzenia ciała czy utratą zdolności zarobkowej lub zwiększeniem potrzeb, albo zmniejszeniem widoków na przyszłość. Istotne są natomiast okoliczności składające się na pojęcie krzywdy, które nie są tożsame z okolicznościami, decydującymi o pogorszeniu sytuacji życiowej lub majątkowej poszkodowanego. Oczywiście można znaleźć sporo analogii, łączących odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu, a właściwie zadośćuczynienie za uszczerbek na zdrowiu z naprawieniem krzywdy, i szkody wynikłej ze śmierci osoby bliskiej.

Przy ocenie słuszności zadośćuczynienia z tytułu uszczerbku należy brać przede wszystkim pod uwagę:

• nasilenie cierpień,
• długotrwałość choroby,
• rozmiar kalectwa,
• trwałość następstw zdarzenia,
• konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego.

Na okoliczność udowodnienia zgłaszanych przez powoda roszczeń, pełnomocnik powinien wskazać dowody, gdyż bez dowodów nie jest możliwe wykazanie słuszności roszczeń. Bez doświadczonego i sprawnego pełnomocnika nie jest więc w zasadzie możliwe wygranie stosownej kwoty, sięgającej niejednokrotnie ponad 200 tys. zł na jedną uprawnioną osobę.

Cechą charakterystyczną szkody niemajątkowej jest jej niewymierność w pieniądzu. Wobec tego nie można dokładnie obliczyć jej wielkości, co wynika z samej istoty krzywdy. Ma to zastosowanie zarówno do szkody niemajątkowej, wyrządzonej wskutek naruszenia dóbr osobistych, jak również bólu oraz cierpienia, odczuwanego w przypadku śmierci osoby najbliższej.

Na tle orzecznictwa zauważa się, że sądy, ustalając rozmiar krzywdy poszkodowanego wskutek śmierci osoby bliskiej, z zasady kierują się kryteriami obiektywnymi. Zasądzając zadośćuczynienie, biorą pod uwagę wzorzec człowieka o normalnym, emocjonalnym życiu. Właśnie takie same kryteria należy stosować, ustalając wysokość zadośćuczynienia, przyznawanego w przypadku śmierci bliskiego członka rodziny.