Zadośćuczynienie i odszkodowanie dla wujka za śmierć siostrzeńca

Zadośćuczynienie i odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej może przysługiwać nie tylko członkom najbliższej rodziny, lecz także rodziny dalszej, a nawet osobom, które nie były niespokrewnione ze zmarłym, lecz łączyła je z nim silna więź czy różnego typu zobowiązania. Tym samym wujek czy ciotka mają prawo do ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć siostrzeńca lub bratanka.

Poglądy judykatury i ekspertów

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2005 r., w związku z podniesionym w kasacji pozwanego ubezpieczyciela zarzutem błędnej wykładni art. 446 § 3 KC, oddalił skargę kasacyjną, stwierdzając, iż pokrewieństwo nie stanowi wyłącznego kryterium zaliczenia do najbliższych członków rodziny w rozumieniu art. 446 § 3 KC. Z tego względu odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu śmierci osoby bliskiej poniesionej w wypadku drogowym może przysługiwać szerszemu kręgowi osób niż stanowi go tylko rodzina.

Tożsame stanowisko zajmuje doktryna stojąca na stanowisku, iż o kręgu osób uprawnionych do otrzymania stosownego odszkodowania w związku z wypadkiem i związaną z nim śmiercią osoby bliskiej, decyduje faktyczny układ osób najbliższych zmarłemu, a nie tylko pokrewieństwo.

Podobnie Adam Szpunar wyjaśnił, iż krąg osób uprawnionych z art. 446 KC (śmierci osoby poniesionej na skutek wypadku drogowego) nie jest określony ściśle , ponieważ ustawa mówi ogólnie o najbliższych członkach rodziny. Pojęcie to zawsze było interpretowane w sposób szeroki w judykaturze, a SN słusznie stwierdził, że do sądu należy ocena, kto w konkretnym wypadku jest najbliższym członkiem rodziny. Niekoniecznie będzie nim najbliższy krewny.

Takie samo stanowisko zajął prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski w Komentarzu do KC wydawnictwa C.H. Beck wyjaśniając, iż przy ustalaniu roszczeń w tym odszkodowania z tytułu wypadku drogowego, pojęcie najbliższych członków rodziny należy oceniać nie według kryterium czysto formalnego, jakim jest stopień pokrewieństwa, ale na podstawie istniejącego faktycznie stosunku bliskości.

Kto jest uprawniony do otrzymania zadośćuczynienia i odszkodowania?

Doktryna wyraziła pogląd, że uprawnionymi do żądania, aby Sąd zasądził zadośćuczynienie, odszkodowanie i/lub rentę za śmierć osoby bliskiej na podstawie art. 446 § 3 i § 4 k.c., nie są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego. Należy więc sądzić, iż uprawnienie, aby uzyskać zadośćuczynienie i odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej obejmuje:

• małżonka, rodziców i dzieci zmarłego,
• innych członków rodziny zmarłego – krewnych, powinowatych,
• członków zastępczej rodziny, na przykład wnuka zmarłego dziadka, który był przez niego wychowywany,
• osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubent, jego dziecko), jeżeli zmarły pozostawał z nimi faktycznie w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową.

Po nowelizacji kodeksu cywilnego, dokonanej ustawą z 30 maja 2008 r. (Dz. U. Nr 116, poz. 731), zakresem odszkodowania za śmierć w wypadku drogowym na podstawie art. 446 § 4 k.c. objęty jest uszczerbek niemajątkowy doznany przez najbliższych członków rodziny zmarłego w następstwie jego śmierci wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Zadośćuczynienie za krzywdę jest dodatkowym roszczeniem, którego można żądać oprócz odszkodowania określonego w art. 446 § 3 k.c.. Krąg uprawnionych do domagania się, aby Sąd zasądził zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę za śmierć osoby bliskiej odpowiada podmiotom, które mają prawo żądać naprawienia szkody majątkowej na podstawie art. 446 § 3 k.c.

Przykład sprawy prowadzonej przez Kancelarię Radcy Prawnego Artura Klimkiewicza

Konkretnym przykładem jest wygrana przez naszą Kancelarię sprawa, w której Sąd Okręgowy zasądził kwotę 35 tysięcy złotych plus odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz wuja małoletniego dziecka, które poniosło śmierć w wypadku drogowym. Istotnym faktem było to, że wujek nie miał własnych dzieci, a małoletnie dziecko było jedynym w rodzinie i wszyscy członkowie rodziny troszczyli się o nie i opiekowali nim.