Prawa i obowiązki rowerzystów – poradnik

Z nastaniem ładnej pogody ulice zapełniają się rowerzystami. Sprzyjają temu moda na zdrowy, aktywny tryb życia i coraz większa liczba miejskich wypożyczalni rowerów. Niestety nie każdy rowerzysta zna swoje prawa i obowiązki, przez co miła przejażdżka może zakończyć się tragicznym w skutkach wypadkiem.

Rowerzystów przybywa z roku na rok, ale jednocześnie nie przybywa wyznaczonych dla nich dróg, gwarantujących bezpieczną jazdę. Niewielka liczba ścieżek rowerowych z prawdziwego zdarzenia sprawia, że cykliści szusują beztrosko tam, gdzie czują się bezpieczniej, lub tam, gdzie im wygodniej, często nie bacząc na zmotoryzowanych i pieszych.

Brak znajomości praw i obowiązków rowerzystów jest – obok nieostrożnej jazdy – najczęstszą przyczyną wypadków. Przepisów rowerowych nie znają sami rowerzyści, ale niekiedy także kierowcy samochodów. Ci drudzy nierzadko oczekują od pozostałych uczestników ruchu podporządkowania się na drodze na zasadzie: „Kto większy i szybszy, ten ma pierwszeństwo”, tymczasem rzeczywistość jest zupełnie inna. Warto się w nią zagłębić.

Gdzie i jak rowerzysta może jechać?

Każdy, czyli i cyklista, i zmotoryzowany, i pieszy, powinien pamiętać, że rowerzyści mogą jeździć po wyznaczonej ścieżce rowerowej (lub wydzielonym dla rowerów pasie chodnika), a w przypadku jej braku – po ulicy.

Rowerzyści mogą także poruszać się pod prąd, lewą stroną drogi, tuż przy jej krawędzi. Dotyczy to:

• wszystkich rowerzystów jadących po drodze jednokierunkowej z wyznaczonymi kontrapasami;
• kierującego rowerem dziecka do lat 10 i jego opiekuna na drogach, przy których nie ma chodnika.

Rowerzystom wolno jechać obok siebie tylko wtedy, gdy nie utrudnia to poruszania się innym uczestnikom ruchu.

Gdzie rowerzysta nie może jechać?

Wielu rowerzystów nie chce ryzykować i jeździć po drodze, po której pędzą samochody, więc decyduje się na jazdę po chodniku dla pieszych. Art. 33 ustawy Prawo o ruchu drogowym informuje, że rowerzysta ma do tego prawo tylko w przypadku, gdy:

• opiekuje się osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem;
• warunki pogodowe (śnieg, silny wiatr, ulewny deszcz, gołoledź, gęsta mgła) zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni;
• szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brakuje wydzielonej drogi dla rowerów oraz pasa ruchu dla rowerów.

Jeżeli warunki te nie są spełnione (w ostatnim punkcie spełnione muszą być wszystkie trzy jednocześnie), rowerzysta poruszający się po chodniku jedzie nieprzepisowo, za co może otrzymać mandat w wysokości 50 zł. Korzystając z chodnika lub drogi dla pieszych, kierujący rowerem zawsze jest także zobowiązany jechać powoli, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.

Rowerzysta nie ma prawa jechać buspasem, o ile nie dopuszczają do tego znaki.

Przekraczanie przejścia dla pieszych

Zgodnie z przepisami rowerzysta przekraczający jezdnię na pasach dla pieszych ma obowiązek zsiąść z pojazdu i przeprowadzić go na drugą stronę. Nie dotyczy to przejść dla pieszych z wyznaczonym obok przejazdem dla rowerów, przez który można przejechać bez konieczności schodzenia z roweru.

Prawo do przejeżdżania przez przejście dla pieszych mają natomiast kierujące rowerem dzieci do lat 10 i opiekujący się nimi dorośli. Kierowca samochodu zawsze musi ustąpić pierwszeństwa młodemu rowerzyście (tak jak pieszemu) znajdującemu się na przejściu.

Wyprzedzanie i wymijanie, skrzyżowania

Najwięcej kolizji i poważniejszych wypadków z udziałem rowerzystów zdarza się podczas przejazdu przez skrzyżowania oraz przy wymijaniu i wyprzedzaniu.

Co do zasady rowerzystów obowiązują na skrzyżowaniach te same przepisy, co zmotoryzowanych:

• Jadący drogą z pierwszeństwem – rowerzysta lub kierowca – ma prawo przejechać jako pierwszy, przed pojazdem znajdującym się na drodze podporządkowanej.
• Z pasa przeznaczonego wyłącznie do skrętu rowerzysta nie ma prawa jechać na wprost.
• Rowerzysta jadący na wprost, niezależnie od tego, czy porusza się po ulicy czy po drodze dla rowerów, zawsze ma pierwszeństwo przejazdu. Warto o tym pamiętać w szczególności przy przekraczaniu ścieżki rowerowej – tam rowerzyści czują się bezpiecznie i nie rozglądają na boki oraz jadą szybko, a więc zazwyczaj mają niewielkie szanse zahamować przed samochodem, który skręcił w drogę poprzeczną, nie udzielając im pierwszeństwa przejazdu.

Kierujący samochodem nie powinien jednak zapominać o kilku zasadach:

• Rowerzysta, który na światłach zamierza jechać na wprost, a stoi obok auta skręcającego w prawo, może przejechać przez skrzyżowanie pierwszy – kierowca musi przepuścić rower, aby następnie skręcić bez ryzyka kolizji. Nigdy natomiast nie jest tak, że samochód może przejechać pierwszy, bo jest większy i szybszy!
• Rowerzysta ma prawo wyprzedzać z prawej strony wolno jadące samochody.
• Rowerzysta ma obowiązek trzymać się prawej krawędzi jezdni, jednak bezpośrednio przez skrzyżowaniem, na którym dozwolona jest jazda w więcej niż jednym kierunku, ma prawo jechać środkiem pasa i przekroczyć skrzyżowanie bez ryzyka, że wyprzedzi go auto (samochód nie może wyprzedzić roweru na skrzyżowaniu).
• Wyprzedzając rowerzystę, kierujący samochodem musi zachować co najmniej metr odstępu.
• Jeżeli bezpieczne wyprzedzenie rowerzysty, z zachowaniem co najmniej metrowego odstępu, jest niemożliwe, kierowca auta nie ma prawa wyprzedzić rowerzysty i musi jechać za nim, dopóki nie będzie mógł wykonać zamierzonego manewru.

Zasady ogólne

Osoba pełnoletnia ma prawo jeździć rowerem bez karty rowerowej lub prawa jazdy. Musi jednak stosować się do obowiązujących przepisów drogowych.

Rowerzyści nie mają obowiązku wykupywania polisy OC. Za szkody powstałe w wyniku kolizji – z pieszym lub pojazdem – odpowiadają swoim majątkiem.

Czytaj dalej:

Odszkodowanie dla kierowcy samochodu za wypadek z udziałem rowerzysty

Odszkodowanie dla rowerzysty za wypadek komunikacyjny